مهندسی شیمی چیست؟
مهندسی شیمی (به انگلیسی: Chemical engineering) مهندسی شیمی به معنای فن بهکارگیری علوم پایه (ریاضی، فیزیک، شیمی و زیستشناسی) برای پیادهسازی فرایندهای شیمیایی و فیزیکی در واحد صنعتی است. شاخهای از علوم مهندسی است که با طراحی، ساخت و بهرهبرداری از فرایندها و کارخانجات مرتبط با صنایع شیمیایی درگیر است. منظور از صنایع شیمیایی آن دسته از صنایع هستند که در آنها تغییری شیمیایی، فیزیکی یا بیولوژیک مواد خام را به محصولات با ارزش صنعتی تبدیل میکنند. حیطه اصلی مطالعات یک مهندس شیمی بر سه بخش، اختلاط، مهندسی واکنش و جداسازی دارد.[۱] بر این مبنا کارخانجات بسیاری از قبیل واحدهای یک پالایشگاه، پتروشیمی، صنایع چوب و کاغذ، صنایع غذایی، صنایع داروئی و تجهیزات پزشکی، صنایع سلولزی، صنایع پلیمر، صنایع شیمیایی معدنی و بسیاری دیگر از صنایع بهطور مستقیم از کاربردهای علم مهندسی شیمی بهره میبرند. به این بخش از مهندسی شیمی که با فرایندهای صنعتی شیمیایی در مقیاس بزرگ ارتباط دارد، در اصطلاح مهندسی فرایند گفته میشود .
کار مهندس شیمی
به طور کلی گستره کار مهندس شیمی بسیار وسیع است و حوزههای مختلفی را شامل میشود. این تنوع را در گرایشهای تحصیلی زیادی که در رشته مهندسی شیمی وجود دارد، میتوان تا حدی درک کرد. به همین جهت شاید نتوان تعریف جامع و کاملی از مهندسی شیمی ارائه داد. مهندس شیمی مسئولیتهای مختلفی از مهندسی فرآیند تا مدیریت کارخانه را می تواند بر عهده بگیرد.
هر مهندس شیمی با توجه به گرایش تحصیلی خود وظایف خاصی را برعهده دارد به عنوان مثال گاهی در یک فرآیند خاص مانند اکسیداسیون (سوزاندن برخی مواد شیمیایی برای تولید مواد شیمیایی دیگر)، گاهی در حوزه مواد نانو (موادی در اندازههای بسیار کوچک در حد نانو که دارای ویژگیهای جدید و خاصی هستند) یا گاهی در طراحی فرآیند تولید مواد غیر آلی (مانند سیمان، آهک و...) تخصص دارد.
یکی از کارهای اصلی مهندسی شیمی طراحی و اجرای فرآیندهای شیمیایی برای تبدیل مواد اولیه به کالاها و موادی ارزشمند و کاربردی است. به عنوان مثال در یک پالایشگاه مهندس شیمی وظیفه دارد با بررسی وضعیت موجود، بهترین فرآیند را برای تبدیل مواد خام نفتی به محصولات مفید و باارزش پتروشیمی طراحی و پیادهسازی کند. یا مثلا در یک کارخانه محصولات غذایی منجمد، وظیفه نظارت و طراحی بهترین فرآیند برای استفاده از مواد اولیه در تولید محصولاتی با کیفیت در کنار کمترین هزینه و زمان، بر عهده مهندس شیمی آن کارخانه است.
مهندس شیمی باید ابتدا در ریاضی و بعد در شیمی و فیزیک قوی باشد. همچنین باید دقت بالا، توانایی تحلیل اطلاعات، حل مساله و مهارت مدیریتی برای مدیریت پروژهها، افراد و بودجهها را داشته باشد.
ساعت کاری مهندس شیمی معمولا مطابق با ساعات کاری اداری است. البته وقتی درگیر کار پروژهای باشد گاهی لازم است زمان بیشتری را به کار اختصاص دهد تا بتواند پروژه را به موقع تحویل دهد.
محل کار مهندس شیمی معمولا در آزمایشگاه، دفتر کار یا بخشهای مختلف کارخانه یا پالایشگاهها است.
در ادامه با وظایف مهندس شیمی، مهارت و توانمندیهای مورد نیاز مهندس شیمی، تحصیلات لازم برای ورود به شغل مهندسی شیمی، بازار کار، آینده شغلی و فرصتهای استخدامی مهندسی شیمی و درآمد و حقوق مهندس شیمی آشنا میشوید.