علوم سیاسی
علوم سیاسی (انگلیسی: Political science) که گاهی سیاستشناسی یا علم سیاست نامیده میشود؛ یک علم اجتماعی است که با نظامهای حکمرانی و تجزیهوتحلیل فعالیتهای سیاسی، افکار سیاسی و قانون اساسی مرتبط با رفتار سیاسی سروکار دارد.[۱] ارسطو این علم را به عنوان مطالعهٔ حکومت تعریف کرده و آن را مادر علوم میداند.[۲] این علم بسیار زیاد با سیاست در عرصهٔ نظر و در میدان عمل، تحلیل نظامهای سیاسی و رفتارهای سیاسی سر و کار دارد. اندیشمندان سیاسی خود را درگیر در شناسایی ارتباطات اساسی میان شرایط و تحولات سیاسی میبینند و از طریق این کار سعی در ساختن اصولی اساسی برای منظم کردن علم سیاست و پیشبینی کارهای سیاسی در جای جای دنیا دارند.[۳] علم سیاست با اکثر رشتههای دیگر به صورت مستقیم تداخل دارد؛ ازجمله اقتصاد، حقوق، روانشناسی، تاریخ، مردمشناسی، حقوق اداری، سیاست عمومی، سیاست ملی، ارتباطات بینالملل، سیاست تطبیقی، جامعهشناسی، مؤسسات سیاسی و نظریههای سیاسی و تمامی رشتههای علمی به صورت غیر مستقیم با سیاست در ارتباط هستند. گرچه قرن نوزدهم را زمان تدوین تمام شاخههای علوم اجتماعی میدانند اما علم سیاست ریشههایی در دوران باستان دارد؛ در واقع، طبق تحقیقات و یافتههای اخیر بشر این علم تقریباً ۲۵۰۰ سال پیش توسط کارهای افلاطون و ارسطو سازمان یافت.[۴]
گرایش ها
علم سیاست معمولاً خود به چند زیر شاخه و گرایش متمایز تقسیم میشود که در مجموع این علم را تشکیل میدهند:
فلسفه سیاست
اندیشه سیاسی
سیاست تطبیقی
جامعهشناسی سیاسی
سیاستگذاری عمومی
مطالعات منطقهای
روابط بینالملل
تاریخ تحولات سیاسی
فلسفهٔ سیاست، منطق موجود برای یک دولت مطلوب، قوانین مناسب و ویژگیهای متمایز هر کدام است. سیاست تطبیقی، علم مقایسه و تعلیم گونههای متفاوت قانون اساسی، بازیگران عرصهٔ سیاست، قانونگذاران و دیگر زمینههای مرتبط است و همهٔ اینها از دیدگاه درون هر کشور مطالعه میشوند. روابط بینالملل با روابط میان دولت-ملتها و شرکتها و نهادهای فرادولتی و چند ملیتی سر و کار دارد.علم سیاست از منظر روششناختی شاخهای از روشهای پژوهشی اجتماعی است. رویکردهایی که در این علم وجود دارند شامل؛ پوزیتویسم، تفسیر گرایی، نظریهٔ انتخاب منطقی، رفتار گرایی، ساختار گرایی، پسا ساختار گرایی، رئالیسم یا واقعگرایی، نهاد گرایی و پلورالیسم یا کثرت گرایی است. علم سیاست به عنوان یکی از شاخههای علوم اجتماعی از روشها و تکنیکهایی استفاده میکند که شامل دو دسته هستند؛ منابع دست اول همچون اسناد تاریخی و مدارک رسمی و منابع دست دوم همچون مقالات علمی نشریات، تحقیقات منطقهای، تحلیلهای آماری، مطالعات موردی، پژوهشهای تجربی و مدلسازی.علم سیاست به عنوان یک رشته، یکی از شاخههای علوم اجتماعی است که در دانشگاه در بخش دانشکده علوم انسانی قرار میگیرد و[۵] در بعضی از کالجهای آمریکایی که فضای مجزایی برای مدرسه یا کالج هنر و علم اختصاص داده نشدهاست، کالج علوم سیاسی نیز مانند سایر رشتهها در ساختمان مجزایی به عنوان بخشی از مدرسهٔ علوم انسانی قرار گرفتهاست.[۶] در حالی که فلسفهٔ سیاسی کلاسیک در درجهٔ اول با افکار یونانی و روشنگری تعریف میشود، اندیشمندان علم سیاست با دغدغهٔ بسیاری برای مدرنیته و مفهوم معاصر دولت-ملت شناخته میشوند که البته این دغدغه با مطالعهٔ افکار و نظریات کلاسیک نیز همراه است.